اثر کاربرد ریزجانداران محرک رشد گیاه و کود فسفاته بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم و کارایی مصرف آب در سطوح آب آبیاری

Authors

Abstract:

سابقه و هدف:کمبود آب و پایین بودن حاصلخیزی خاک از مهم‎ترین عوامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان در مناطق خشک و نیمه‎خشک است. با توجه به تثبیت بخش اعظم کودهای فسفاته به‎ویژه در خاک‎های آهکی، مصرف بیش از حد این کودها علاوه بر کارایی کمتر،مشکلات زیست‌محیطی و اقتصادی نیز به دنبال دارد. استفاده از ریزجانداران مفید خاکزی می‌تواند علاوه بر تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه، تحمل آن را به تنش‌های محیطی به‌ویژه خشکی افزایش دهد. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی نقش باکتری‌های حل کننده فسفات (Pseudomonas fluorescens 187 و Pseudomonas fluorescens sp.) و قارچ‌های مایکوریزا (گونه‌های مختلفGlomus)بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم و بهبود کارایی مصرف آب در سطوح مختلف آب آبیاری است. مواد و روش‌ها:این مطالعه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بر روی گندم (رقم آنفارم 4) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 97-1396 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح آب آبیاری (I0، I1، I2 و I3 به ترتیب معادل 100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی (FC)) و چهار سطح تیمار کودی (F0، F1، F2 و F3 به ترتیب شاهد، ریزجانداران محرک رشد گیاه، سوپرفسفات تریپل به مقدار 150 کیلوگرم در هکتار و ریزجانداران محرک رشد گیاه+ سوپرفسفات تریپل به مقدار 75 کیلوگرم در هکتار) بود. پس از رسیدگی کامل، از هر کرت تعداد 10 بوته با رعایت اثر حاشیه‏ای انتخاب سپس ارتفاع و تعداد پنجه آن‌ها اندازه‎گیری شد. پس از برداشت نیز شاخص‌های طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، غلظت فسفر دانه و درصد کلونیزاسیون ریشه اندازه‌گیری و شاخص برداشت و کارایی مصرف آب نیز محاسبه شد. یافته‌ها:نتایج نشان داد که با کاهش مصرف آب از 100 درصد به 50 درصد ظرفیت زراعی پارامترهای ارتفاع بوته (19 درصد)، تعداد پنجه (35 درصد)، تعداد سنبله (22 درصد)، تعداد دانه در سنبله (17 درصد)، وزن هزار دانه (20 درصد) و عملکرد دانه (35 درصد) گندم کاهش، ولی غلظت فسفر دانه (42 درصد) به طور معنی‌داری افزایش یافت. تنش آبی عملکرد دانه را در مقایسه با عملکرد بیولوژیک بیشتر کاهش داد. از طرف دیگر، کاربرد ریزجانداران محرک رشد گیاه و کود فسفاته موجب افزایش پارامترهای فوق در سطوح مختلف آب آبیاری شد. بر اساس نتایج، در بیشتر شاخص‌های مورد مطالعه از جمله تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و غلظت فسفر دانه تفاوت معنی‎داری بین کاربرد کود فسفاته و ریزجانداران محرک رشد گیاه+ 50 درصد کود شیمیایی در سطوح مختلف آب آبیاری مشاهده نشد. کاربرد همزمان ریزجانداران محرک رشد گیاه با50 درصد کود شیمیایی در سطوح آب آبیاری 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی، عملکرد دانه را به ترتیب 79، 88 و 75 درصد و عملکرد بیولوژیک را به ترتیب 57، 71 و 61 درصد نسبت به همان سطح آبیاری افزایش داد. همچنین با کاهش مصرف آب از 100 درصد به 25 درصد ظرفیت زراعی، درصد کلونیزاسیون ریشه 33 درصد و با مصرف کود فسفاته مقدار آن22 درصد کاهش یافت. هم‌چنین با کاهش مصرف آب از 100 به 25 درصد ظرفیت زراعی، کارایی مصرف آب حدود 3/2 برابر افزایش یافت. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، اگرچه در بیشتر شاخص‌های اندازه‎‌گیری شده کاربرد کودهای شیمیایی بیش‌ترین تأثیر را در افزایش این شاخص‎ها داشت ولی، کاربرد ریزجانداران محرک رشد گیاه همراه با 50 درصد کود فسفاته از لحاظ آماری تفاوتی با کاربرد کامل کود شیمیایی نداشت. به عبارتی، با توجه به مشکلات زیست‌محیطی کودهای شیمیایی می‌توان تا حدود 50 درصد مصرف کودهای شیمیایی را بدون تأثیر معنی‌دار بر عملکرد، کاهش داد. بنابراین کاربرد کودهای شیمیایی و ریزجانداران محرک رشد گیاه در شرایط کمبود آب در تولید گندم توصیه می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب سیر در شرایط مختلف آبیاری و کود نیتروژن

  کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک قابل پیش­گیری نیست. بلکه، با شناخت فرآیند تأثیر آن و با اعمال مدیریت­های مناسب مانند مصرف کودهای شیمیایی مؤثر می­توان از اثرات ناگوار آن کاست. نیاز به نیتروژن در شرایط مختلف آبیاری متفاوت است و مصرف مناسب آن می­تواند از کاهش شدید عملکرد در شرایط تنش کمبود آب جلوگیری نماید.پژوهش حاضر برای بررسی تأثیر نیتروژن و آبیاری بر عملکرد و کیفیت محصول سیر (Allium sativum...

full text

اثر سیستم‌های مختلف آبیاری و مقادیر کود نیتروژن بر عملکرد و کارایی مصرف آب آبیاری چغندرقند

این تحقیق به منظور بررسی و ارزیابی اثر سیستم‌‌های مختلف آبیاری و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و کارایی مصرف آب آبیاری چغندرقند در ایستگاه تحقیقات اکباتان در همدان، در دو سال زراعی 1382 و 1383 انجام شد. آزمایش به صورت طرح کرت‌های یکبار خرد شده (اسپلیت پلات) در سه تکرار انجام شد که سه سیستم‌ مختلف آبیاری بارانی (کلاسیک)، نشتی (هیدروفلوم) و قطره‌ای نواری (تیپ) در کرت‌های اصلی و پنج سطح کود ن...

full text

بررسی تاثیر ریزجانداران حل کننده فسفات بر عملکرد گندم، کاهش مصرف کود فسفر و کارایی مصرف آب در مناطق خشک

به منظور بررسی تاثیر ریزجانداران حل کننده‌ فسفات بر عملکرد گندم رقم هامون آزمایشی به صورت فاکتوریل در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک، در منطقه سیستان، در سال زراعی1392-1391 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود فسفره با سه سطح (مصرف براساس آزمون خاک، مصرف براساس 65 درصد آزمون خاک و شاهد) و سویه‌های مختلف سودوموناس فلوروسنس در پنج سطح (PSM1 inoculant، PSM2 inoculant، PSM3 inoculant ، PSM...

full text

تأثیر کاربرد باکتری‌های محرک رشد گیاه و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت

به منظور بررسی تأثیر کاربرد باکتری‌های محرک رشد گیاه از جمله Azotobacter chroococcum ، Azospirillum lipoferom و brasilence و Pseudomonas fluorescens و کود نیتروژن از منبع اوره بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید دبل کراس، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا در آمد. تیمار باکتری در 5 سطح شامل B0= عدم تلقیح با باکتری (شاهد)، B1= ازتوباکتر + آزوسپیریلوم،...

full text

ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب سیر در شرایط مختلف آبیاری و کود نیتروژن

کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک قابل پیش­گیری نیست. بلکه، با شناخت فرآیند تأثیر آن و با اعمال مدیریت­های مناسب مانند مصرف کودهای شیمیایی مؤثر می­توان از اثرات ناگوار آن کاست. نیاز به نیتروژن در شرایط مختلف آبیاری متفاوت است و مصرف مناسب آن می­تواند از کاهش شدید عملکرد در شرایط تنش کمبود آب جلوگیری نماید.پژوهش حاضر برای بررسی تأثیر نیتروژن و آبیاری بر عملکرد و کیفیت محصول سیر (allium sativum l....

full text

اثر کاربرد روش‌های آبیاری موضعی ریشه (PRD) بر راندمان مصرف آب، عملکرد و اجزای عملکرد گوجه‌فرنگی

Four partial root zone drying (FULL, 1PRD50, 2PRD50, 3PRD50) treatments were investigated on tomato characteristics and water use efficiency using completely randomized design with five replications. In the control treatment (Full irrigation), all water requirement of plant was met in the root area equally during the growing season. Roots in 1PRD50, 2PRD50 and 3PRD50 treatments were divided int...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 4

pages  1- 24

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023